فيزيكادان قايتالاۋ ساباق
7 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قايتالاۋ ساباق
ساباقتىڭ ماقساتى: 1) وقۋشىلاردىڭ العان بىلىمدەرىن تەكسەرۋ، قايتالاۋ، بەكىتۋ جانە قورىتىندىلاۋ.
2) ويلاۋ قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ، وي - ءورىسىن دامىتۋ، ءوز بەتىمەن ىزدەنۋگە، شىعارماشىلىق داعدىلارىن دامىتۋ.
3) الدارىنا قويعان ماقساتتارىنا جەتۋگە، وزدەرىنە سەنىمدى بولۋعا، جاۋاپكەرشىلىككە، توپپەن جۇمىس ىستەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سلايدتار، ينتەراكتيۆتى تاقتا
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساياحات ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: ءبىلىمدى جيناقتاۋ، جۇيەلەۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: دەڭگەيلەپ – دامىتا وقىتۋ
ءپانارالىق بايلانىس: ورىس ءتىلى، اعىلشىن ءتىلى، گەوگرافيا
ساباقتىق بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
ءىىى. وتكەن تاقىرىپتاردى قايتالاي وتىرىپ، ەسەپتەر شىعارتۋ
ءىۇ. قورىتۋ
ءۇ. بەكىتۋ
ءۇى. باعالاۋ
ءۇىى. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
ءى. ۇيىمداستىرۋ
وقۋشىلاردى تۇگەندەپ، نازارىن ساباققا اۋدارامىن. ساباقتى باستاماس بۇرىن سىنىپ وقۋشىلارىن ەكى توپقا بولەمىن. توپتارىن تانىستىرادى. ءار توپتا باسشى تاعايىندايدى. توپ باسشىسى وزدەرىنىڭ توبىنىڭ ۇپاي ساندارىن ەسەپتەپ وتىرادى.
ءى. «فيزيكا»
ءىى. «استرونوميا»
وي قوزعاۋ.
ساباعىمىز «ساياحات ساباق» بولعاندىقتان ءبىز بۇگىن عارىش الەمىنە ساياحاتقا شىعامىز. عارىش الەمىنە ءبىزدىڭ قازاقستان جەرىنەن «بايقوڭىردان» باستالعانىن بىلەمىز. سونىمەن، «بايقوڭىر» عارىش ايلاعى تۋرالى قىسقاشا ماعلۇمات بەرە كەتەيىن. قۇرىلىسى 1955 جىلى باستالىپ، 1957 جىلى مامىر ايىندا پايدالانۋعا بەرىلدى. بايقوڭىر دەپ اتى ايتىپ تۇرعانىنداي، ايلاقتىڭ اينالاسى قارا قوڭىر توپىراقتى، ءشوبى دە التىن تۇستەس قوڭىر. عارىشتىق ستارت الاڭىنا ورىن تاڭداۋدا كوپتەگەن جاعدايلار ەسكەرىلدى. بىرىنشىدەن، ول حالىق تىعىز ورنالاسقان ايماقتار مەن ءوندىرىس ورتالىقتارىنان الىس، ەكىنشىدەن، الماتى – ماسكەۋ تەمىرجولىنىڭ قىزىلقۇمنان وتەتىن ماڭىنا جاقىن بولۋى ءتيىس ەدى. بۇرىنعى كسرو – نىڭ، قازىرگى قازاقستاننىڭ وڭتۇستىگى سالىستىرمالى تۇردە ەكۆاتورعا تىم قاشىق ەمەس. بۇنداي جاعدايدىڭ عارىش كەمەلەرىن ۇشىرۋ بارىسىندا جەردىڭ اينالۋ جىلدامدىعىن پايدالانۋعا مۇمكىندىك بەرەتىنى دە ەسكەرىلگەن بولاتىن.
«بايقوڭىر» عارىش ايلاعىنان «قازاقستان - 2050» كەمەسىمەن ساياحاتقا شىقپاس بۇرىن 2 توپ ءوز توبىمىزدى تانىستىرىپ وتەيىك.
فيزيكا – تابيعاتتاعى فيزيكالىق قۇبىلىستاردى ءارى دەنەلەردىڭ فيزيكالىق قاسيەتتەرىن زەرتتەيتىن عىلىم جانە وقۋ ءپانى.
استرونوميا – اسپان دەنەلەرىندە جانە ولاردىڭ جۇيەلەرىندە ورىن تەبەتىن قۇبىلىستى زەرتتەيتىن عىلىم جانە وقۋ ءپانى.
اتالعان ەكى توپ عالامشارلارعا بارىپ - كەلۋى ءۇشىن بىرنەشە كەدەرگى - تاپسىرمالاردى ورىنداۋى كەرەكتىگى تۋرالى سپۋتنيكتەن حابارلاما كەلدى
تاپسىرمالار 4 - دەڭگەيلىك قۇرىلىمنان تۇرادى.
1. تانىمدىق دەڭگەي (اۋىزشا تاپسىرمالار)
ا) «فيزيكا تىلىندە سويلەسەك»
ءا) «فيزيكالىق شامالار»
2. الگاريتمدىك دەڭگەي (سۋرەتتەرمەن جۇمىس)
ب) سەمانتيكالىق كارتا
ۆ) «فيزيكا ءبىزدىڭ اينالامىزدا»
3. ەۆريستيكالىق دەڭگەي (دەڭگەيلىك تاپسىرمالار)
گ) دەڭگەيلىك ەسەپتەر
ع) گرافيكالىق ديكتانت
4. شىعارماشىلىق دەڭگەي (تاجىريبە جاساۋ)
د) «فيزيكالىق تاجىريبەلەر»
ال، ەندى تانىس بولساق،
بۇگىنگى تاريحتا قالادى. سوندىقتان كۇن جادى مەن بۇگىنگى كۇننىڭ ساباعىن داپتەرگە جازىپ الامىز.
«قازاقستان - 2050» عارىش كەمەسى ۇشۋعا دايىندالامىز.
جاڭا ساباق
ءى. تانىمدىق دەڭگەي.
وربيتالارى جەر وربيتاسىنىڭ ىشكى جانە سىرتقى وربيتاسىندا ورنالاسقان. ولار تومەنگى جانە جوعارى عالامشارلار بولىپ ەكىگە بولىنەدى. كەلىپ جەتكەن عالامشارىمىز تومەنگى وربيتادا ورنالاسقان «مەركۋريي»عالامشارى.
بۇل عالامشاردا «فيزيكا تىلىندە سويلەسەك» دەپ اتالادى. ءىى توپقا سۇراقتار بەرىلەدى. سولاردىڭ قاي تىلدەن اۋدارىلعانىن جانە قازاقشا ماعىناسىن6 انىقتاماسىن ايتىپ بەرەدى.
"فيزيكا" توبىنا:
1. مانومەتر گرەك تىلىنەن العاندا قانداي ماعىنا بەرەدى؟ - مانومەتر – گرەكشە «مانوس»- سيرەك، تىعىز ەمەس، «مەترەو» – ولشەيمىن
2. ينەرسيا دەگەنىمىز نە؟ - ينەرسيا – لاتىنشا – قوزعالىسسىزدىق، ارەكەتسىزدىك
3. دەفورماسيا قاي تىلدەن الىنعان، ماعىناسى قانداي؟ - دەفورماسيا – لاتىنشا - ءبۇلىنۋ، بۇزىلۋ، ءيىلۋ، بۇرالۋ.
4. كينەتيكالىق ماعىناسى قانداي؟- كينەتيكالىق – گرەكشە «كينەتيكوس» – قوزعالىس
5. اتموسفەرا گرەك تىلىنەن قانداي ماعىنا بەرەدى؟- اتموسفەرا – گرەكشە «اتموس» – بۋ، اۋا، «سفەرا» – شار
6. كۇنگە ەڭ جاقىن پلانەتا؟- كۇنگە ەڭ جاقىن پلانەتا - مەركۋريي
7. قوزعالىستىڭ نەشە ءتۇرى بار؟- ەكى ءتۇرى بار: ءبىرقالىپتى جانە ءبىرقالىپسىز
8. مولەكۋلا دەگەنىمىز نە؟- زاتتىڭ حيميالىق قاسيەتتەرىن بويىنا ساقتاعان ونىڭ ەڭ كىشى بولشەگى
9. ۋاقىت قانداي پريبورمەن ولشەنەدى؟- ۋاقىتتى ساعاتپەن ولشەيد
10. كۇشتىڭ ولشەم بىرلىگى؟- نيۋتون
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قايتالاۋ ساباق
ساباقتىڭ ماقساتى: 1) وقۋشىلاردىڭ العان بىلىمدەرىن تەكسەرۋ، قايتالاۋ، بەكىتۋ جانە قورىتىندىلاۋ.
2) ويلاۋ قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ، وي - ءورىسىن دامىتۋ، ءوز بەتىمەن ىزدەنۋگە، شىعارماشىلىق داعدىلارىن دامىتۋ.
3) الدارىنا قويعان ماقساتتارىنا جەتۋگە، وزدەرىنە سەنىمدى بولۋعا، جاۋاپكەرشىلىككە، توپپەن جۇمىس ىستەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سلايدتار، ينتەراكتيۆتى تاقتا
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساياحات ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: ءبىلىمدى جيناقتاۋ، جۇيەلەۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: دەڭگەيلەپ – دامىتا وقىتۋ
ءپانارالىق بايلانىس: ورىس ءتىلى، اعىلشىن ءتىلى، گەوگرافيا
ساباقتىق بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
ءىىى. وتكەن تاقىرىپتاردى قايتالاي وتىرىپ، ەسەپتەر شىعارتۋ
ءىۇ. قورىتۋ
ءۇ. بەكىتۋ
ءۇى. باعالاۋ
ءۇىى. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
ءى. ۇيىمداستىرۋ
وقۋشىلاردى تۇگەندەپ، نازارىن ساباققا اۋدارامىن. ساباقتى باستاماس بۇرىن سىنىپ وقۋشىلارىن ەكى توپقا بولەمىن. توپتارىن تانىستىرادى. ءار توپتا باسشى تاعايىندايدى. توپ باسشىسى وزدەرىنىڭ توبىنىڭ ۇپاي ساندارىن ەسەپتەپ وتىرادى.
ءى. «فيزيكا»
ءىى. «استرونوميا»
وي قوزعاۋ.
ساباعىمىز «ساياحات ساباق» بولعاندىقتان ءبىز بۇگىن عارىش الەمىنە ساياحاتقا شىعامىز. عارىش الەمىنە ءبىزدىڭ قازاقستان جەرىنەن «بايقوڭىردان» باستالعانىن بىلەمىز. سونىمەن، «بايقوڭىر» عارىش ايلاعى تۋرالى قىسقاشا ماعلۇمات بەرە كەتەيىن. قۇرىلىسى 1955 جىلى باستالىپ، 1957 جىلى مامىر ايىندا پايدالانۋعا بەرىلدى. بايقوڭىر دەپ اتى ايتىپ تۇرعانىنداي، ايلاقتىڭ اينالاسى قارا قوڭىر توپىراقتى، ءشوبى دە التىن تۇستەس قوڭىر. عارىشتىق ستارت الاڭىنا ورىن تاڭداۋدا كوپتەگەن جاعدايلار ەسكەرىلدى. بىرىنشىدەن، ول حالىق تىعىز ورنالاسقان ايماقتار مەن ءوندىرىس ورتالىقتارىنان الىس، ەكىنشىدەن، الماتى – ماسكەۋ تەمىرجولىنىڭ قىزىلقۇمنان وتەتىن ماڭىنا جاقىن بولۋى ءتيىس ەدى. بۇرىنعى كسرو – نىڭ، قازىرگى قازاقستاننىڭ وڭتۇستىگى سالىستىرمالى تۇردە ەكۆاتورعا تىم قاشىق ەمەس. بۇنداي جاعدايدىڭ عارىش كەمەلەرىن ۇشىرۋ بارىسىندا جەردىڭ اينالۋ جىلدامدىعىن پايدالانۋعا مۇمكىندىك بەرەتىنى دە ەسكەرىلگەن بولاتىن.
«بايقوڭىر» عارىش ايلاعىنان «قازاقستان - 2050» كەمەسىمەن ساياحاتقا شىقپاس بۇرىن 2 توپ ءوز توبىمىزدى تانىستىرىپ وتەيىك.
فيزيكا – تابيعاتتاعى فيزيكالىق قۇبىلىستاردى ءارى دەنەلەردىڭ فيزيكالىق قاسيەتتەرىن زەرتتەيتىن عىلىم جانە وقۋ ءپانى.
استرونوميا – اسپان دەنەلەرىندە جانە ولاردىڭ جۇيەلەرىندە ورىن تەبەتىن قۇبىلىستى زەرتتەيتىن عىلىم جانە وقۋ ءپانى.
اتالعان ەكى توپ عالامشارلارعا بارىپ - كەلۋى ءۇشىن بىرنەشە كەدەرگى - تاپسىرمالاردى ورىنداۋى كەرەكتىگى تۋرالى سپۋتنيكتەن حابارلاما كەلدى
تاپسىرمالار 4 - دەڭگەيلىك قۇرىلىمنان تۇرادى.
1. تانىمدىق دەڭگەي (اۋىزشا تاپسىرمالار)
ا) «فيزيكا تىلىندە سويلەسەك»
ءا) «فيزيكالىق شامالار»
2. الگاريتمدىك دەڭگەي (سۋرەتتەرمەن جۇمىس)
ب) سەمانتيكالىق كارتا
ۆ) «فيزيكا ءبىزدىڭ اينالامىزدا»
3. ەۆريستيكالىق دەڭگەي (دەڭگەيلىك تاپسىرمالار)
گ) دەڭگەيلىك ەسەپتەر
ع) گرافيكالىق ديكتانت
4. شىعارماشىلىق دەڭگەي (تاجىريبە جاساۋ)
د) «فيزيكالىق تاجىريبەلەر»
ال، ەندى تانىس بولساق،
بۇگىنگى تاريحتا قالادى. سوندىقتان كۇن جادى مەن بۇگىنگى كۇننىڭ ساباعىن داپتەرگە جازىپ الامىز.
«قازاقستان - 2050» عارىش كەمەسى ۇشۋعا دايىندالامىز.
جاڭا ساباق
ءى. تانىمدىق دەڭگەي.
وربيتالارى جەر وربيتاسىنىڭ ىشكى جانە سىرتقى وربيتاسىندا ورنالاسقان. ولار تومەنگى جانە جوعارى عالامشارلار بولىپ ەكىگە بولىنەدى. كەلىپ جەتكەن عالامشارىمىز تومەنگى وربيتادا ورنالاسقان «مەركۋريي»عالامشارى.
بۇل عالامشاردا «فيزيكا تىلىندە سويلەسەك» دەپ اتالادى. ءىى توپقا سۇراقتار بەرىلەدى. سولاردىڭ قاي تىلدەن اۋدارىلعانىن جانە قازاقشا ماعىناسىن6 انىقتاماسىن ايتىپ بەرەدى.
"فيزيكا" توبىنا:
1. مانومەتر گرەك تىلىنەن العاندا قانداي ماعىنا بەرەدى؟ - مانومەتر – گرەكشە «مانوس»- سيرەك، تىعىز ەمەس، «مەترەو» – ولشەيمىن
2. ينەرسيا دەگەنىمىز نە؟ - ينەرسيا – لاتىنشا – قوزعالىسسىزدىق، ارەكەتسىزدىك
3. دەفورماسيا قاي تىلدەن الىنعان، ماعىناسى قانداي؟ - دەفورماسيا – لاتىنشا - ءبۇلىنۋ، بۇزىلۋ، ءيىلۋ، بۇرالۋ.
4. كينەتيكالىق ماعىناسى قانداي؟- كينەتيكالىق – گرەكشە «كينەتيكوس» – قوزعالىس
5. اتموسفەرا گرەك تىلىنەن قانداي ماعىنا بەرەدى؟- اتموسفەرا – گرەكشە «اتموس» – بۋ، اۋا، «سفەرا» – شار
6. كۇنگە ەڭ جاقىن پلانەتا؟- كۇنگە ەڭ جاقىن پلانەتا - مەركۋريي
7. قوزعالىستىڭ نەشە ءتۇرى بار؟- ەكى ءتۇرى بار: ءبىرقالىپتى جانە ءبىرقالىپسىز
8. مولەكۋلا دەگەنىمىز نە؟- زاتتىڭ حيميالىق قاسيەتتەرىن بويىنا ساقتاعان ونىڭ ەڭ كىشى بولشەگى
9. ۋاقىت قانداي پريبورمەن ولشەنەدى؟- ۋاقىتتى ساعاتپەن ولشەيد
10. كۇشتىڭ ولشەم بىرلىگى؟- نيۋتون
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: شەرحان مۇرتازا «تۇتقىن بالا» (“قىزىل جەبە” رومانىنان ءۇزىندى)
