InfoHub Logo

Қазақ киносының жағдайы қандай?

«Біз шығармашылық индустрияны жаңа деңгейге көтеруіміз керек. Қазір медиа саласы, кино мен телехикаялар, мультфильмдер, спорттық және музыкалық шоулар, компьютерлік ойындар мен кітаптар барлығы бір жүйеге айналды», - деді Мемлекет басшысы Түркістанда өткен Ұлттық құрылтайда. Президент атап өткен саланың бірі – кино. Отандық киноның бүгінгі ахуалы қандай? Неліктен көрермендердің комедиядан басқа жанрлар көңілінен шықпайды?

Отандық кино туралы айтқанда, бірден «Томирис», «Көшпенділер» фильмдері, сондай-ақ баршаның сүйікті мультфильмдері «Ақсақ құлан», «Мұзбалақ» және т.б. есіңе түседі. Ал сапалы өнімдер көп болғанымен, олардың саны бірнеше есе аз дейді киногерлер. Себебі, мемлекет қаржысын қабылдау және пайдалану жүйесі біршама күрделі әрі уақытты қажет етеді. Сонымен қатар, қазір сапалы сценарийлер жеткіліксіз, дейді олар.

Жәнібек Оразалы, «Kazakhanimation» шығармашылық бірлестігінің жетекшісі:

– «Біз бұл саланы белсенді түрде қолдағымыз келеді, яғни жыл сайын 1 толықметражды анимациялық фильмді өндіріске жібергіміз келеді. Сонымен қатар, еліміздің брендіне айналатын анимациялық сериал жасау арманымыз бар. Мысалы, егер сіз мифті немесе аңызды алсаңыз, онда олардың негізінде жүзден бес жүзге дейін эпизодтар шығаруға болады. Сондай-ақ олардың негізінде біз балаларға арналған оқу материалдарын, кітаптарды, ойыншықтарды және компьютерлік ойындарды жасай аламыз.

Дегенмен, комедия отандық кинодағы ең табысты жанрлардың бірі болып саналады. Белгілі болғандай, жеке кинокомпаниялар үлкен үлес қосуда. 40 пайызы ғана қазақ көрермендерінің үлесі. 2022 және 2023 жылдардағы деректер бойынша 61 толықметражды фильм прокатқа шығып, кассадан түскен түсім шамамен 16 миллиард теңгені құраған. Сонымен қатар, жыл басынан бері Алматы шығармашылық орталығына бес жүзге жуық адам хабарласқан. Олардың барлығы өздерінің бірегей идеяларын ұсынды.»,- дейді өзінің берген сұхбатында.

2022-2023 жылдары жарыққа шыққан кинофильмдер мен анимациялар

Десе де, қазақ кино саласы үздіксіз дамып, соңғы жылдары жаңа белестерді бағындырды. 2022 және 2023 жылдары ұлттық киномызды мақтан ететін көптеген қызықты және сапалы фильмдер мен телехикаялар шықты.

2022 жылдың ең көп күтілетін фильмдерінің бірі – «Шөлөн». Қазақстан аумағындағы көшпенділердің өмірін баяндайтын бұл фильм қазақ кино тарихындағы ең қымбат фильмдердің біріне айналды. «Шолон» Алматы облысының көрікті жерлерінде түсірілген, бұл фильмге ерекше атмосфера мен шынайылық сыйлады. Фильм толығымен қазақ тілінде түсірілген, бұл көрерменге қазақ мәдениетінің әлеміне енуге мүмкіндік береді.

Тағы бір қызықты фильм «Жігіттер Құдайы» болды. Әке мен бала арасындағы рухани байланыс туралы бұл әңгіме қазақтың шағын қаласы өмірінің аясында баяндалады. Фильм моральдық құндылықтарды сақтау және өзіңізге сену қаншалықты маңызды екенін көрсетеді.

2022 жылы шыққан сериалдардың ішінде «Қонақты» атап өткен жөн. Бұл сериал тұрмыстық зорлық-зомбылықтың құрбаны болған жас қыздың өмірін баяндайды. «Қонақ» әйелдерге зорлық-зомбылық көрсету мәселесіне қоғамның назарын аударуға арналған.

2023 жылы қазақ киносы өз дамуын жалғастырады. Күтілетін фильмдердің бірі – «Жарқын Жолдарым». Бұл фильм өз жолын табуда қиындықтарға тап болған жас қыздың өмірін баяндайды. Фильм драмалық иірімдерге толы және көрермендерге өмірдің мәні мен олардың осы әлемдегі орны туралы ойлануға мәжбүр етеді.

2023 жылғы тағы бір фильм – «Ұшқын». Бұл фильм урбанизация мен жаһандану фонында көшпелі мәдениетін сақтауға тырысқан қазақ шопанының өмірін баяндайды. «Ұшқын» тамаша пейзаждарға, сонымен қатар қазақ даласында ғана сезілетін экзотикалық атмосфераға толы.

2023 жылғы сериалдардың ішінде «Құрманғазы» сениалын ерекше атап өткен жөн. Бұл топтама қазақтың аты аңызға айналған батыры – Құрманғазының өмірі мен күресін баяндайды. Сериалда тарихи көне дәуірдің элементтері пайдаланылды, бұл фильмге қайталанбас колорит пен уақыт рухын береді.

Тағы бір қызықты сериал – «Өрлеу». Бұл хикаяда өмірден өз орнын табуда түрлі қиындықтарға тап болған жастардың тағдыры баяндалады. Сериал көрерменді өз өмірі мен таңдауы туралы ойлануға мәжбүр ететін драмалық бұрылыстар мен эмоционалды сәттерге толы болады.

Сондай-ақ, 2023 жылы шыққан «Шырақ» мультфильмін айтпай кетуге болмайды. Аталмыш туынды қазақ мәдениетін дәріптейтін, кішкентай балалардың ғана емес, ересек адамдардың да көңілінен шықты деп кәміл сеніммен айтуға болады. Мультфильм арқылы біз қазақ анимациясының жоғары деңгейге жеткеніне көз жеткізуге болады. Нағыз адамгершілік қасиеттерді көрсететін және моральдық құндылықтарға толы шығарма көп көрерменнің көзайымына айналды.

2023 жылы Қазақстанның мәдениеті, тарихы мен жетістіктері туралы сыр шертетін бірқатар сапалы деректі фильмдер шығару жоспарланған. Бұл фильмдер тек қазақстандық көрерменді ғана емес, әлемнің түкпір-түкпірінен келген көрермендерді де қызықтыратын болады.

Мақалаға ақпараттар  https://khabar.kz/ru/news/kultura/item/150838-kakovo-sostoyanie-kazakhstanskogo-kinematografa сайтынан алынды.

Мақала авторы - Өлмесова Аружан. «Әл-фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті», «Философия және Саясаттану факультеті», «Дінтану және Мәдениеттану кафедрасы», «6B03102 -Мәдениеттану» білім беру бағдарламасы, 4 курс студенті

Жетекшісі - Кудерина Айжан Нурхамитовна

---