InfoHub Logo

1. Тұмар патшайымы біздің эрамызға дейінгі 6 ғасырда дүниеге келген. Массагет тайпасының көсемі болды. Оның әкесі — Спаргапис. Анасы аби руынан шыққан.

2. Ол анасынан ерте айырылды. Анасы босану кезінде қайтыс болды. Алайда, кейбір тарихшылардың айтуынша, Тұмардың анасы ол нәресте кезінде қайтыс болған дейді.

3. Тұмар патшайымы сақтардың көсемі болған. Ол Ишпакай — атақты сақ адамының ұрпағы. Тұмардың әкесі тамаша қолбасшы болған, соғыс қимылдарының барлық ерекшеліктерін, тактикалары мен стратегияларын жақсы білген. Ол ең күрделі міндеттер мен жанжалдарды шеше алған.

4. Тұмар 5 жастан бастап ер-тоқымға отырған. Ол садақтан атуды ерте үйренген.

5. 13 жасында Тұмар қылышпен соғысуды шебер игерген. Ұрыста оны жеңу қиын болатын. Ол садақтан керемет ататын. Тұмардың жылқысы ең мықты және жүйрік болатын.

6. Әкесі ұйымдастырған шаралардың бірінде Тұмар болашақ күйеуі Рустаммен кездеседі. Рустам Кавода тиграхаудтарының жетекшісінің ұлы болды. Рустам ешқашан ұрыста жеңілген емес. Ол ең мықты жауынгер болатын. Рустамның күші мен ақыл-ойына таң қалған Томирис оны өзімен тең санады. Алайда кейінірек Тұмардың Рустамнан көңілі қалды. Ол өзінің жауапсыз мінезімен танымал болды. Ол түрлі жиындар мен мерекелерді жақсы көретін. Еңбекқор Тұмарға бұл жағдай ұнамайтын.

7. Көпшілік Тұмар патшайымды тақтан түсіргілері келді. Онымен келісе алмағандар Рустамға жүгінетін. Тұмардың мінезі ауыр болды. Ал Рустамның мінезі жеңіл болғандықтан онымен келіссөздер жүргізу оңайырақ болатын.

8. Тұмар патшайымы — әйел күшінің бейнесі. Ол алғашқы мыңдаған әйелдер армиясын ұйымдастырды. Әйелдер шайқаста ер адамдардан еш кем болмады. Олар жаулармен барып шайқасты.

9. Геродот Тұмарды ең қатал және ұлы деп атаған. Тұмар тіпті ежелгі парсы патшасы Кирдің өзін шайқаста жеңді. Шайқастардың бірінде Кирдің жауынгерлері Рустамды өлтіріп және Тұмардың ұлын ұрлап әкеткен. Тұмардың баласы жаулардың тұтқынында өледі. Алайда, Тұмар Кирден кегін алады.

10. Томирис қайтыс болғанда, оған арнайы қабір дайындалды, қабірге бірден 3 адамды жерлеуге болатын еді.

Керімсал Жұбатқанов тарих ғылымдарының кандидаты

Оқуға кеңес береміз:

Томирис патшайым

Томирис

Кир патшаның сақтарға жорығы

---