InfoHub Logo

Qyzylorda oblys Qyzylorda qalasy,
№187 M. Shoqaı atyndaǵy qazaq orta mektebi
Oryndaýshy:Erkinbek Abat
№187 M.Shoqaı atyndaǵy qazaq orta mektebiniń 10 synyp oqýshysy
Ǵylymı jetekshileri: Turbaev B. E.
Qorqyt Ata atyndaǵy Qyzylorda memlekettik ýnıversıtetiniń f.- m. ǵ. k., dosent
Jetekshisi: Dilmaǵanbetova S. I.
№187 M. Shoqaı atyndaǵy qazaq orta mektebiniń matematıka pániniń muǵalimi


Baǵyty: Matematıka
Seksıasy: Matematıka

Taqyryby: Koshı – Býnákovskıı teńsizdigin paıdalanyp, standartty emes esepterdi sheshý
I. Ǵylymı jobanyń maqsaty men mindetteri. Standartty emes esepterge Koshı – Býnákovskıı ádisin qoldaný tipti tıimdi. Ásirese qazirgi jańa tehnologıa zamanynda bul ádisti jetik bolý qajet dep esepteımin.

Kóbinese mundaı esepter Koshı teńsizdigin, Bernýllı teńsizdigin, Koshı - Býnákovskıı teńsizdiginjańa ádisterdi paıdalaný arqyly shyǵarylady. Koshı teńsizdigi, Koshı – Býnákovskıı teńsizdigi – naqty ne kompleks sandardyń shekti qosyndylaryna arnalǵan teńsizdik. Eger jáne qatarlary jınaqtalatyn qatarlar bolsa, onda ak jáne bk sheksiz tizbekteri úshin de Koshı teńsizdigi durys bolyp esepteledi.

Vektorlar geometrıada, algebranyń keıbir esepterin sheshýde: teńdeý sheshý, teńdeýler júıesin sheshý, teńsizdikterdi dáleldeý, fýnksıanyń ekstremýmdaryn izdeý, sonymen qatar geometrıalyq teńsizdikterdi dáleldeýde qoldanylýy múmkin.
Jumysta bul tásilmen sheshýdiń dástúrli tásilderge qaraǵanda tıimdi jáne sheshý uzaqtyǵynyń qysqa bolatynyn kórsetemiz.
Ol úshin biz Koshı - Býnákovskıı teńsizdigi jáne onyń saldaryn qoldanamyz. Koshı – Býnákovskıı vektorlyq teńsizdigin qoldaný esepti tez sheshýge jaǵdaı jasaıdy jáne ol arqyly sheshýdiń jańa ádisterin tabamyz.

Kirispe
Taqyryptyń ózektiligi. Elbasy Qazaqtyń Ulttyq ál - Farabı atyndaǵy ýnıversıtetiniń profesorlary men oqytýshylary jáne stýdentterine arnap oqyǵan dárisinde «Bizdiń endigi mindet – qazaqstandyqtardyń, birinshi kezekte jastardyń bilidilikke, ıntellektige, Otan men halyqqa qyzmet etýge degen kózqarastaryn ózgertýge orta bilim belsendi, bilimdi jáne tabystarǵa baǵdarlanǵan tulǵalardy tárbıeleýge jaýap beredi. Oqýshylar «eshqashan bastaýdy toqtatpa, eshqashan toqtatýdy bastama» degen aqıqattan adaspaýlary tıis»
Osy turǵyda matematıka páni jan - jaqty damyǵan, bilimdi jáne tárbıeli jas jetkinshekter daıyndaýda jalpy bilim beretin mektepter aldynda turǵan jalpy mindetterdi oryndaýǵa úlken úles qosýǵa mindetti.

Bizdiń maqsatymyz joǵarǵy matematıkada qarastyratyn belgili teńsizdikterdi mektep matematıkasyndaǵy keıbir teńdeýlerdi sheshý úshin qoldanýǵa bolatynyn kórsetý.
Taqyryptyń zerttelýi. Koshı teńsizdigi, Koshı – Býnákovskıı teńsizdigi – naqty ne kompleks sandardyń shekti qosyndylaryna arnalǵan teńsizdik. Muny fransýz matematıgi O. Koshı (1789 – 1857) dáleldegen (1821). Eger jáne qatarlary jınaqtalatyn qatarlar bolsa, onda ak jáne bk sheksiz tizbekteri úshin de Koshı teńsizdigi durys bolyp esepteledi. Koshı teńsizdiginiń ıntegraldyq túrin orys matematıgi V. Ia. Býnákovskıı (1804 – 1889) kórsetken (1859), al ony nemis matematıgi L. Gelder (1859 – 1937) jalpylap berdi

Vektorlar geometrıada, algebranyń keıbir esepterin sheshýde: teńdeý sheshý, teńdeýler júıesin sheshý, teńsizdikterdi dáleldeý, fýnksıanyń ekstremýmdaryn izdeý, sonymen qatar geometrıalyq teńsizdikterdi dáleldeýde qoldanylýy múmkin.
Jumysta bul tásilmen sheshýdiń dástúrli tásilderge qaraǵanda tıimdi jáne sheshý uzaqtyǵynyń qysqa bolatynyn kórsetemiz.

Ol úshin biz Koshı - Býnákovskıı teńsizdigi jáne onyń saldaryn qoldanamyz.
Jalpy orta bilim beretin mektep matematıkasynyń kýrsyna enbeıtin materıaldar boıynsha qurylǵan esepter standart emes esepter dep atalady. Kóbinese mundaı esepter Koshı teńsizdigin, Bernýllı teńsizdigin, Koshı - Býnákovskıı teńsizdigin, kúrdeli esepterge Núton bınomyn qoldaný, kýb teńdeýler úshin Vıet teoremasyn, sannyń bólikterin, kompleks sandarǵa amaldar qoldanýdy, logıkany t. b. jańa ádisterdi paıdalaný arqyly shyǵarylady.
Standart emes esepter. Koshı teńsizdigi
Standart emes esepterdiń anyqtamasy.
Jalpy orta bilim beretin mektep matematıkasynyń kýrsyna enbeıtin materıaldar boıynsha qurylǵan esepter standart emes esepter dep atalady.
Kóbinese mundaı esepter Koshı teńsizdigin, Bernýllı teńsizdigin, Koshı - Býnákovskıı teńsizdigin, kúrdeli esepterge Núton bınomyn qoldaný, kýb teńdeýler úshin Vıet teoremasyn, sannyń bólikterin, kompleks sandarǵa amaldar qoldanýdy, matematıkalyq ındýksıa ádisin, sannyń bútin jáne bólshek bólikterin, kombınatorıka elementterin, matematıkalyq ortalardy salystyrýdy, logıkany t. b. jańa ádisterdi paıdalaný arqyly shyǵarylady.