جوبا ءادىسىنىڭ اعىلشىن ءتىلىن وقىتۋدا بالالاردى ىنتالاندىرۋعا اسەرى
ح.دوسمۇحامەدوۆ اتىنداعى اتىراۋ ۋنيۆەرسيتەتى
ستۋدەنتى رەيمشايەۆا جانىلاي بيسەنبايەۆنا
اننوتاسيا:
«جوبا ادىسىنە» ارنالعان بۇل ماقالا دا، وقۋشىلاردىڭ مەكتەپ قابىرعاسىندا العان جانە دە وزىندىك ءبىلىمىن ارى قاراي دامىتۋعا، ونى پراكتيكادا قولدانۋى تۋرالى تۇسىندىرىلەدى. «جوبا ادىسىنە» ارنالعان بۇل ماقالا دا، وقۋشىلاردىڭ مەكتەپ قابىرعاسىندا العان جانە دە وزىندىك ءبىلىمىن ارى قاراي دامىتۋعا، ونى پراكتيكادا قولدانۋى تۋرالى تۇسىندىرىلەدى.
بۇگىنگى قوعامداعى وقۋ ورىندارىنىڭ وقۋ-تانىمدىق جۇمىسقا دەگەن ىنتاسى ەرەكشە الاڭداتارلىق ماسەلەلەردىڭ ءبىرى بولىپ سانالادى. بۇل سۇراق وقىتۋدىڭ ۇزدىكسىز جاڭارۋىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن كورسەتەدى. ەسەپ ايىرىسۋ ءتاسىلى سياقتى وقۋ ادىستەمەسى دە ءار ءتۇرلى تاسىلدەردى قاجەت ەتەدى. شەت تىلدەرىن وقىتۋدا وقۋشىلاردى ىنتالاندىرۋعا باعىتتالاتىن جوبا ءادىسى – پەداگوگيكالىق ىس-ارەكەتتەردىڭ مازمۇنى مەن فورماسىن تولىقتىرۋدىڭ، وقىتۋ ۇدەرىسىن جەتىلدىرۋدىڭ بىردەن-بىر ءتيىمدى جولىن انىقتاۋ ماسەلەسىنىڭ وزەكتىلىگىن كورسەتەدى.
اننوتاسيا:
ەتا ستاتيا، پوسۆياششەننايا "مەتودۋ پروەكتا"، تاكجە وبياسنياەت دالنەيشەە رازۆيتيە ۋ ۋچاششيحسيا زنانيي، پولۋچەننىح ۆ ستەناح شكولى، پريمەنەنيە يح نا پراكتيكە.
ودنوي يز نايبولەە تريەۆوجنىح پروبلەم ۆ سوۆرەمەننوم وبششەستۆە ياۆلياەتسيا موتيۆاسيا ۋچەبنىح زاۆەدەنيي ك ۋچەبنو-پوزناۆاتەلنوي رابوتە. ەتوت ۆوپروس پودچەركيۆاەت ۆاجنوست وسۋششەستۆلەنيا نەپرەرىۆنوگو وبنوۆلەنيا وبۋچەنيا. كاك ي مەتود راسچەتا، مەتوديكا وبۋچەنيا ترەبۋەت رازليچنىح پودحودوۆ. پروەكتنىي مەتود، ناپراۆلەننىي نا ستيمۋليروۆانيە ۋچاششيحسيا ۆ وبۋچەنيي ينوستراننىم يازىكام، وتراجاەت اكتۋالنوست پروبلەمى دوپولنەنيا سودەرجانيا ي فورمى پەداگوگيچەسكوي دەياتەلنوستي، وپرەدەلەنيا ەدينوگو ەففەكتيۆنوگو پۋتي سوۆەرشەنستۆوۆانيا پروسەسسا وبۋچەنيا.
Annotation:
This article، dedicated to the "project method"، also explains the further development of students' knowledge acquired within the walls of the school، their application in practice.
One of the most disturbing problems in modern society is the motivation of educational institutions for educational and cognitive work. This question highlights the importance of implementing continuous updating of training. Like the calculation method، the teaching method requires different approaches. The project method aimed at stimulating students to learn foreign languages reflects the urgency of the problem of supplementing the content and form of pedagogical activity، determining a single effective way to improve the learning process.
كىرىسپە
«جوبا ءادىسى» ءدال قازىرگى ۋاقىتتا وقىتۋ ورىندارى مەن وقىتۋشىلار اراسىندا اسا ماڭىزدى ءتاسىل. ءبىراق، وكىنىشكە وراي، وقىتۋ ورىندارىندا بۇل تەحنيكانى ءبىرى بىلسە، ءبىرى بىلمەس.
ماقساتى:
1. جوبا ادىسىنە جالپىلاما سيپاتتاما بەرۋ.
2. جوبا ءادىسىنىڭ اعىلشىن ءتىلىن وقىتۋدا بالالاردى ىنتالاندىرۋعا اسەرى.
قازىرگى كەزدە ءبىلىم بەرۋدىڭ باستى ماقساتى – قوعام تالابىنا ساي جىگەرلى، جان-جاقتى، سانالى ۇرپاق تاربيەلەۋ. ءار تۇلعانىڭ تەك مەكتەپ قابىرعاسىندا الىنعان بىلىمىمەن ەمەس، ءوز بەتىنشە ىزدەنىپ، كەز-كەلگەن جاعدايدا ءوزى قورىتىندى جاساپ، ءوز پىكىرىن ايتا ءبىلۋى ماڭىزدى.
جالپى جوبا ءادىسى پەداگوگيكادا 1920 جىلى امەريكادا پايدا بولعان. نەگىزىن سالۋشىلار پەداگوگ جانە امەريكاندىق فيلوسوف دج. ديۋي مەن ونىڭ شاكىرتى ۋيليام حەرد كيلپاتريك. قازىرگى تاڭدا، جوبا ءادىسىن وقىتۋ ورىندارىندا قولدانۋ كەڭىنەن تارالىپ وتىر. سەبەبى، دامۋشى ەلدەردىڭ قاتارىندا بولعاندىقتان، مەكتەپتەردەگى وقۋ باعىتى دا تۇراقسىز جانە ۇنەمى وزگەرىپ وتىر. سوندىقتان، وقۋشىنىڭ الىنعان ءبىلىمىن جان-جاقتى پايدالانا ءبىلۋى مىندەت.
جوبا ءادىسى دەگەنىمىز نە؟
جوبا ءادىسى - تۇلعانىڭ كوگنيتيۆتىك داعدىلارىن دامىتۋ، الىنعان ءبىلىمىن جوبالاپ كەز-كەلگەن جەردە قولدانا الۋى جانە سىني كوزقاراسقا دايىن بولۋى.
ۋ.ح.كيلپاتريكتىڭ ويىنشا، جوبا ءادىسى ارقىلى جۇرگىزىلەتىن وقۋ ارەكەتتەرى وقىتۋشىنىڭ قاتىسۋىنسىز ورىندالۋى ءتيىس. سوندا وقۋشى ءوز ارەكەتىنىڭ ناتيجەسىن كورىپ، ءوزىنىڭ قابىلەتىن باعالاي الادى دەپ تۇجىرىمدايدى. (1)
ال، د.ديۋي وقۋشىنىڭ ارەكەتى مۇعالىممەن بىرلەسكەن ارەكەت بولۋىن تالاپ ەتەدى. سەبەبى، وقۋشىنىڭ ارەكەتىندە تاڭدالعان تاپسىرمانى اياعىنا دەيىن ورىنداۋدا تولىق ءبىلىمى جەتپەۋى مۇمكىن، ول ءۇشىن ءمۇعالىم وقۋشىنىڭ بارلىق ويلاۋ ارەكەتى ساتىسىنان ءوتۋىن قامتاماسىز ەتۋى ءتيىس دەگەن پىكىر ايتادى. (2)
قازىرگى كەزدە، شەت ەل ءتىلىن مەڭگەرۋ ماسەلەنى الەمدىك كوزقاراستا قاراۋعا، وزگە ەلدىڭ مادەنيەتى مەن تۇلعانىڭ دامۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن ءتۇرلى ادىستەرىن مەڭگەرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
جوبا ءادىسىن قولدانۋدا تۇلعانى ءوز بەتىمەن دامۋ ارەكەتىنە، زەرتتەۋشىلىك، شىعارماشىلىق، ىزدەنۋشىلىك، بولجامدىق ادىستەردى ءتيىمدى قولدانۋعا باعدارلاۋ قاجەت. بۇل ءادىستىڭ تيىمدىلىگى وقۋشىنىڭ جەكە قابىلەتىن، ىنتاسىن دامۋىمەن بايلانىستى انىقتالادى، ويتكەنى، جوبا ءادىسى ارقىلى تاپسىرمانى ورىنداۋدا وقۋشىلاردىڭ شەت تىلىندە اۋىزشا جانە جازباشا سويلەۋ داعدىلارى ءوزىن-وزى باقىلاۋ مەن باسقارۋ ارقىلى سانالى تۇردە ءجۇرىپ وتىرادى. سونداي-اق، ولاردىڭ تىلدىك قابىلەت رەسۋرستارى، ەستە ساقتاۋ قابىلەتى مەن سويلەۋ داعدىلارى جەتىلەدى.
شەت ءتىلىن جوبا ءادىسى ارقىلى ساپالى ءارى ءتيىمدى وقىتۋدىڭ بىرنەشە سەبەپتەرى بار:
- جوبا ءادىسى - وقىتۋ جۇيەسىندە مۇمكىندىگى مول تەحنولوگيا،وقۋشىنىڭ ءوز بەتىمەن ورىندايتىن جۇمىسىنا باسىمدىلىق بەرىلەدى.
- ءوز بەتىمەن شەتتىلىندەبىلىم الۋ داعدىلارىن دامىتادى.
- وقۋشى وزدىگىنەن شەشىم جاساۋعا ۇيرەنەدى، ول ءتىلدى مەڭگەرۋ ۇدەرىسىندە نەگىزگى ءارى بەلسەندى سۋبەكتىسىنە اينالادى،ءوز بەتىنشە ارەكەتكە ءتۇسىپ، ىزدەنەدى.
- وقۋشى تاقىرىپتى ءوزى تاڭداۋىنا مۇمكىندىك الادى، جوبا ادىسىمەن جۇمىس جاساۋداسىنىپتاستارىمەنىنتىماقتاستىقتا، بىرلىكتە بولا الادى.
- وقۋشى جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنەدى، ءارى وزىنە دەگەن سەنىمدىلىگى ارتادى،شىعارماشىلىق بەلسەندىلىگى داميدى.
- جوبا ادىسىندە وقۋشى وزبەتىنشە جوسپار جاسايدى، سىزبا، كەسكىندەمە، دياگراممالار پايدالانادى.
قورىتىندىلاي كەلە، جوبا يدەياسىنىڭ ناقتى ومىرمەن بايلانىسى، جوبانى ىسكە اسىرۋعا قىزىعۋشىلىق، ءمۇعالىمنىڭ كەڭەسشى-ۇيلەستىرۋشى رەتىندەگى فۋنكسياسىنىڭ جەتەكشى ءرولى، وقۋشىلاردىڭ جوبا ءادىسىن قولدانا وتىرىپ، ءوزىن-وزى جۇزەگە اسىرۋى جانە جاۋاپكەرشىلىگى – جوبا ءادىسىن قولدانا وتىرىپ وقىتۋدىڭ باستى پرينسيپتەرى. شەت ءتىلى ساباعىندا جوبا ءادىسىن قولدانا ءبىلۋ - وقىتۋشىنىڭ جوعارى بىلىكتىلىگىنىڭ، ونىڭ وقۋشىلاردى وقىتۋ مەن دامىتۋدىڭ پروگرەسسيۆتى ادىستەمەسىنىڭ كورسەتكىشى.
قولدانىلعان ادەبيەتتەر:
1. كيلپاتريك ۋ.ح. مەتود پروەكتوۆ. پريمەنەنيە سەليەۆوي ۋستانوۆكي ۆ پەداگوگيچەسكوم پروسەسسە. // ل.: 1925. 217 س.
2. ديۋي د. دالتونسكيي لابوراتورنىي پلان. يزد.3-ە. //م.: نوۆايا موسكۆا، 1925. 320 س.
You Might Also Like
