قىزىل جولبارىستىڭ ىزدەرى
جامبىل جاكەمىز قايتىس بولاردان ءسال بۇرىن ءوزىنىڭ بەل بالاسى تەزەكبايدى شاقىرتىپ الىپ:
— تەزەكباي، دايىندالا بەر. قىزىل جولبارىسىم ءۇيدىڭ سىرتىن اينالىپ، تاۋ جاققا قاراي كەتىپ قالدى. ەندى مەن كوپ ۇزامايتىن شىعارمىن، — دەپتى.
قىزىل جولبارىس جامبىلدىڭ كيەسى ەكەن عوي. اقىندىق رۋح. ءجۇز جاساعان ۇزاق جاسىندا جامبىلدى جامبىل ەتىپ، كومەيىنەن جىر توككىزىپ قويعان سول رۋح.
ونەر ادامىندا، اسىرەسە اقىندا ونداي رۋح بولماسا، ول شامالى عانا، شالا اقىن. قاتتى اۋىرىپ جاتقاندا كوڭىلىن سۇراي بارعان اسەتكە كەمپىربايدىڭ نە ايتقانىن بىلەمىز عوي.
اسەتجان، بۇل اۋرۋدان ولەم بىلەم،
اللانىڭ اماناتىن بەرەم بىلەم.
كەۋدەمنەن كوكالا ۇيرەك «قوش» دەپ ۇشتى،
سول شىركىن كەرى جولداس ولەڭ بىلەم، —
دەمەي مە كەمپىرباي. دەمەك، كەمپەكەڭنىڭ كيەسى كوكالا ۇيرەك.
جامبىلدىڭ ۇلىلىعى — قىزىل جولبارىستا.
جامبىلدىڭ ءوز اياعى جەتپەگەن جەرگە سول قىزىل جولبارىسى جەتكەن.
سونىڭ ءبىرى — لەنينگراد. قازىرگى سانكت-پەتەربۋرگ.
قاسيەتتى پەتردىڭ قالاسى. كوپ ادامدار پەتر ءبىرىنشىنىڭ قۇرمەتىنە قويىلعان دەپ ويلايدى. شىندىعىندا قالانىڭ اتىن سانكت-پەتەربۋرگ دەپ قويىپ جۇرگەن سول پەتر ءبىرىنشىنىڭ ءوزى. ءوزىنىڭ اتىن ەمەس، اپوستول پەتردىڭ اتىن قويعانى. ييسۋس حريستوستىڭ شاديارلارىنىڭ بىرەۋى.
وسى ءساۋىر ايىنىڭ ون ءۇشى كۇنى سول سانكت-پەتەربۋرگتىڭ تاۆريا سارايىندا جامبىلدىڭ 150 جىلدىعىنا ارنالعان سالتاناتتى جيىنمەنەن سانكت-پەتەربۋرگ جانە لەنينگراد وبلىسىنداعى جامبىل كۇندەرى باستالدى.
تاۆريا سارايى. توقسان جىل بۇرىن 1906 جىلى رەسەيدىڭ I دۋماسى ءوز جۇمىسىن وسى تاۆريا سارايىندا باستاعان.
زامان-اي دەسەڭىزشى. سوندا رەسەي مەملەكەتتىك دۋماسىنىڭ مىنبەسىنەن باقىتجان قاراتايەۆ، ءاليحان بوكەيحانوۆ، احمەت ءبىرىمجانوۆ سياقتى ازاماتتار ەزىلگەن قازاق حالقىنىڭ جوعىن جوقتاپ، ارمان-تىلەگىن ايتىپ، قازاققا جەڭىلدىك بەر دەپ كۇرەسىپ ەدى. سوندا ماركوۆ دەگەن شوۆينيست دەپۋتات: «قازاقتاردىڭ تالابىن ورىنداپ كەرەگى جوق. ولار باياعى شىڭعىس حان مەن اقساق تەمىردىڭ ۇرپاقتارى. سوندىقتان امەريكادا «قىزىل تەرىلى» ۇندىستەردى قالاي قىرسا، كازاكتاردى دا سولاي قىرۋ كەرەك»، — دەپ ەدى.
ال ءبىزدىڭ ەلىن سۇيگەن ەرلەرىمىز وسىنداي كۇيدىرگىلەرمەن ارپالىستا شىڭدالدى.
ەندى بۇگىن سول مىنبەدەن جامبىل تۋرالى نەبىر جاقسى سوزدەر ايتىلدى. سانكت-پەتەربۋرگ مەرى سوبچاك، لەنينگراد وبلىسىنىڭ گۋبەرناتورى بەلياكوۆ سويلەدى.
بىزدەن اكادەميك زاكي احمەتوۆ جامبىل تۋرالى بايانداما جاسادى. رەسپۋبليكا مادەنيەت ءمينيسترى تالعات ماماشوۆ، اقىن فاريزا وڭعارسىنوۆا ءسوز سويلەپ، ولەڭ وقىدى.
لەنينگرادتىڭ 900 كۇندىك بلوكاداسىن كورگەن كوزى ءتىرى شال-كەمپىرلەر جامبىلدى ەسكە العاندا، ولاردى ەنجار تىڭداۋ مۇمكىن ەمەس. جامبىلدىڭ «لەنينگرادتىق ورەندەرىم» ولەڭىن ءارتىس ميحايل توكاريەۆ وقىعاندا زالدا ەڭىرەپ جىلاپ وتىرعانداردىڭ، تالايىن كوردىك.
سويقان سوعىس كەزىندە جامبىلدىڭ ءبىر ولەڭى تۇتاس ءبىر ارميانىڭ كۇشىنەن ارتىق ەسەر بەرگەن. قالجىراعان اش-جالاڭاش ادامدار سول جامبىلدىڭ جالىندى سوزدەرىنەن تەڭدەسسىز كۇش-قۋات الىپ، رۋحى بەكىگەن. ال رۋحى كۇشتىلەر ەشقانداي جاۋدان جەڭىلمەيدى.
انە، ءاربىر لەنينگرادتىق جامبىلدى سول ءۇشىن سۇيەدى، سول ءۇشىن قاستەرلەيدى. ەل بولعان سوڭ ىشىندە اقىلدىسى دا، ارا-تۇرا اۋمەسەرلەرى دە كەزدەسەدى. لەنينگرادتىق روزەنباۋم دەگەن بىرەۋ كەزىندە «ءبىز جامبىلدىڭ بالاسى ەمەسپىز»،-دەپ الجىپ ءجۇردى. ءقازىر ونداي ۇندەر ءوشتى. ويتكەنى جامبىلدىڭ ارۋاعى بارىنەن دە كۇشتى. روزەنباۋمدار كازاكتا دا بولعان. ءبىرلى-جارىمى ءقازىر دە بار. «جامبىل اقىن ەمەس»، — دەگەن يمانسىزداردىڭ تالايىنىڭ اۋزى-باسى قيسايىپ قالعان.
سانكت-پەتەربۋرگتىڭ قاق ورتاسىنداعى جامبىل كوشەسىنىڭ بويىنا مەموريالدىق تاقتا قويىلىپ، وسى قۇرمەتكە كوپ ادام جينالدى. قالا تۇرعىندارىنىڭ ءوزى وسى جيىندا بىرىنەن كەيىن ءبىرى شىعىپ سويلەپ، جامبىلعا ارناپ ونىڭ كوشەسىنىڭ بويىنا مەموريالدىق تاقتا قويۋ از، سونىمەن كاتار ۇلى اقىننىڭ بەدەرلى بەينەسى قويىلسىن دەپ تالاپ ەتىپ جاتتى. ال حالىقتىڭ ءۇنىن قادىرلەۋ لازىم.
جامبىل كۇندەرى تەك سانكت-پەتەربۋرگپەن شەكتەلىپ قالعان جوق. وبلىس كولەمىنە تارادى. ۆىبورگ قالاسى جامبىل ارۋاعىن جاڭعىرتسا، ۆولحوۆ ۇلى اقىننىڭ قۇرمەتىنە دەپ ۇلكەن مەرەكە وتكىزدى.
ۆولحوۆ دەسە ءبىزدىڭ قۇلاق ەلەڭ ەتە قالادى. ويتكەنى بۇل مايداندا قازاقستاندىق 310-ديۆيزيا جاۋمەن شايقاسقان. ول شايقاستى ارداقتى اقىن سىرباي ماۋلەنوۆ ءوز ولەڭدەرىندە تەبىرەنە جىرلاعان. مەنىڭ ءبىر اعام وسى ۆولحوۆ مايدانىندا ون قولىنان ايىرىلىپ قايتقان. ول تۋرالى مەن «شولاق سياقۇل» اتتى اڭگىمە-ەسسە جازدىم.
لەنينگراد دەگەندە ءاليانى ايتپاسا، ارۋاق اتتاپ كەتكەندەي كەشىرىلمەس كۇناعا باتار ەدىك.
ءاليا مولداعۇلوۆا وقىعان مەكتەپ ءقازىر سول ءاليا ەسىمىمەن اتالادى، مەكتەپ ورنالاسقان كوشە دە ءاليا اتىندا. مۇنداعى كەزدەسۋ دە اسەرلى بولدى.
ال ەندى وسى كوپتەگەن كەزدەسۋلەردە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ، ازات قازاقستاننىڭ ايبىنىن اسقاقتاتقان تەك ءسوز سويلەگەن شەشەندەر عانا ەمەس، كوبىنەسە ءبىزدىڭ انشى-كۇيشىلەرىمىز، ونەر جۇلدىزدارى بولدى. بۇل جولى اسىرەسە جاس تالانتتار جارقىراپ كورىندى. اباي اتىنداعى وپەرا جانە بالەت تەاترىنىڭ انشىلەرى ءجاميلا باسپاقوۆا، ينەسسا تاراسوۆا، قايىرجان جولدىبايەۆتار اتاقتى انشىلەرگە كەندە ەمەس پەتەربۋرگ جۇرتشىلىعىن ريزا ەتتى. «ادىرنا» ءانسامبلى، بەلگىلى انشىلەر حافيز ەسىموۆ، كەنجەعالي مىرجىقبايەۆتار جامبىل ەلىن، ونىڭ ونەرىن وزگە وڭىرگە لايىقتى تانىتا ءبىلدى.
جوق، لەنينگرادتىقتار جامبىلدى ۇمىتپاپتى. جامبىلدىڭ جالىندى سوزدەرىنەن مەدەت الىپ، رۋحتانعاندار ءالى كوپ ەكەن. ماسەلە — ەندى كەلەر ۇرپاققا ۇلى اقىندى ۇمىتپايتىنداي تاربيە بەرۋ — ءبىزدىڭ پارىز.
لەنينگرادقا قازاقستاننان بارعان دەلەگاسيا مەن ونەر شەبەرلەرى سول ۇدەدەن شىققانداي.
You Might Also Like
-
قازاقستان مەملەكەتتىك تەلەراديو كومپانياسىنىڭ ءتوراعاسى شەرحان مۇرتازامەن سۇحبات
