Африка материгінің ішкі сулары
Африка материгінің ішкі сулары.
Сабақтың мақсаты:
Оқушыларға Африка материгінің өзендері, көлдері туралы білім бере отырып, сын тұрғысынан ойландыру арқылы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға жағдай туғызу.
Сабақтың міндеттері:
• Пәнге деген қызығушылықтарын арттыру, ойлау қабілеттерін жетілдіру, ішкі сулар жайлы білімдерін әрі қарай дамыту.
• Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдерді қолдану арқылы жан - жақты өз бетімен ізденуге дағдыландыра отырып, іс - әрекетті дамыту.
• Оқушылардың топпен жұмыс жасап, ұйымдастырушылық қабілеттерін дамытып, сабақта өздерін емін - еркін ұстауға үйрету.
Оқушылардың татулықпен жұмыс істеуіне жағдай жасау, бір - бірін құрметтеуге, ойларын еркін жеткізе білуге үйрету.
Міндеттері: картадан материктің өзен, көлдерін көрсету арқылы икемділіктері мен дағдыларын дамыту.
Нәтижесі: Оқушылар материктің ішкі сулар туралы мәлімет ала алды.
- Картамен жұмыс істей алады.
- Өздері қорытынды жасай алады.
- Шығармашылық қабілеті артады.
Сабақтың кезеңдері:
І кезең
а) ұйымдастыру; Мозайка» әдісі
Сәлемдесу. Оқушыларды түгендеу.
«Алтын Ереже» құру арқылы оқушыларды ортақ сынып тәртібін қалыптастыру.
«Жақсы тілек» тренингі
" Миға шабуыл".
" Адасқан объектілер" сәйкестендір
«Танып ал да, атын ата».
«Африка» сөзжұмбағы
«Полиглот» әдісі
ІІ кезең
а) оқушылардың топта өз бетімен жұмыс дәптерінде берілген жетелеуші тапсырмаларға оқулықпен жауап іздеуі.
Б) мұғалімнің көмегімен дискуссия жүргізу;
В) тақтамен, оқулықпен жеке жұмыс.
ІІІ кезең дұрыс орындалған деңгейлік тапсырмаларды мұғалімнің тексеруінен кейін оқушылардың өзіне тақтадағы "ашық журналға" белгілетіп отыру, жиған алғашқы ұпайларын қорыту.
Көрнекіліктер: Дүниежүзінің физикалық картасы. Теңге суреті бар карточкалар, суреттер жинағы, атлас, кескін карта. Электронды оқулық. Интербелсенді тақта.
Кіріспе: ұйымдастыру, сыныпты топқа бөлу.
«Алтын Ережені» сақтауды ескерту.
Көңіл күйлерін көтеру мақсатында бір - бірімен қол ұстасып, іштерінен жақсы тілек тілейді.
Бағалау шкаласы жасалады.
Тәуеліздіктің 25 ж эмбемасы арқылы топтарға бөлінеді. "Өзендер", "Көлдер".
І кезең. Үй тапсырмасын тексеру 2 - мин
"Орамал тастау"әдісі. Оқушыларға сұрақ беріп орамал тастаймын.
Үй тапсырмасы бойынша не білдік?
Мұғалім үй тапсырмасы бойынша оқушылардың не білгені туралы сұрайды.
Оқушылар бір - біріне орамал ұсынып, үй тапсырмасынан сұрақтар қоя отырып, сұрайды.
1. Африка Жер шарындағы Қандай материк?
2. Африкада қандай климаттық белдеулер қайталанады, қайсылары қайталанбайды?
Жауабы: Экватордан басқа климаттық белдеулер екі реттен қайталанады олар:
Субэкваторлық, тропиктік, Субтропиктік
3. Африка климатындағы басым ауа массаларын ата? Экваторлық, Қоңыржай,
Тропиктік, Мұхит ағыстары
4. Жер шарындағы ең жоғары температура
Жауабы: +58ºС 1933 жылы Сахараның (әл - Азизия) Жерорта теңізі жағалауында тіркелген.
5. Жауын шашын ең аз жауатын жер?
Жауабы: Сахарада (0, 5 мм, Асуан қаласы) тіркелген.
6. Теңіз деңгейінен ең төмен жатқан жері?
Жауабы: Ассаль көлінің деңгеі - 153 м
7. Теңіз деңгейінен ең биік орналасқан нүктесі -
Жауабы: Килиманджаро жанартауы биіктігі - 5895 м
8. Қандай пайдалы қазбаларға бай?
Жауабы: Мыс, мырыш, уран, алмас, алтын, таскөмір, мұнай, газ
9. Бұл бұғаз Үнді мұхитының батыс бөлігінде, Африка мен Мадагаскар аралын бөліп тұрады. Ол жер бетіндегі ең ұзын бұғаз? Жауабы: Мозамбик
10. Бұл канал теңіз көліктеріне Африканы айналып өтпей - ақ, Еуропадан Азияға тіке шығуға мүмкіндік береді, ол - Жауабы: Суец ұзындығы 112 км
Қызығушылықты ояту.
"Адасқан объектілері" сәйкестендір. 3ұпай /3 мин/
1. Ең ірі сарқырама А) Мадагаскар, ауданы - 590мың км²
2. Ең ірі көлі Ә) Танганьика, тереңдігі - 1435м
3. Ең суы мол өзен Б) Килиманджаро жанартауы, биіктігі 5895м
4. Ең ірі аралы В) Ніл, ұзындығы 6671км
5. Ең терең көлі Г) Тугела. Биіктігі - 993м
6. Ең ірі жануары Д) Африка пілі, салмағы 7, 5 тонна
7. Ең үлкен шөл Е) Виктория, ауданы - 68мың км² Орташа тереңдігі - 40 м.
8. Ең биік нүктесі Ж) Конго (Зайр),
9. Ең ұзын өзен З) Сахара, ауданы 7 млн км
Жауаптары: 1 - Г, 2 - Е, 3 - Ж, 4 - А, 5 - Ә, 6 - Д, 7 - З, 8 - Б, 9 - В.
Жаңа сабақ
Мағынаны тану. Оқулықпен жеке жұмыс. «Түртіп алу». 3ұпай/5 мин/
Топпен жұмыс.
Материктегі өзен алаптарын постерге тірек - сызба арқылы сызуды ұсынады. Материктегі көлдерді постерге тірек - сызба арқылы сызуды ұсынады. 3 ұпай 7мин
3. «Танып ал да, атын ата». 3 ұпай /5 мин/
1. Ол Оңтүстік Африканы батыстан шығысқа қарай кесіп өтіп, Замбези өзенін зерттейді, Виктория сарқырамасын тауып, Конго өзені ағысын, Ньясса көлін сипаттап жазды. Ол 30 жыл Африкада тұрып, сонда қаза тапты.
Бұл қай саяхатшы? (Ағылшын саяхатшысы Давид Ливинхстон)
2. Африканың табиғаты, халқы туралы деректер жинап, 6000 астам мәдени өсімдіктердің үлгісін жинақтаған кім? Николай Иванович Вавилов
«Африка» сөзжұмбағы. Сұрақтары:
Үнді мұхиты алабының өзені (Замбези)
Африка деген сөз берберлердің қандай тайпасынан шыққан (Африги)
Гвинея шығанағына құятын өзен (Нигер)
Африканың ең үлкен көлі (Виктория)
Африканың ең мол сулы өзені (Конго)
Көк Ніл басталатын көл (Тана)
З А М Б Е З И
А Ф Р И Г И
Н И Г Е Р
В И К Т О Р И Я
К О Н Г О
Т А Н А
«Кір жаятын жіп» әдісі арқылы. Екі топқа бірдей сұрақтар беріледі.
Сұрақтарға жылдам жауап беріп жіпке іледі.
Дүние жүзіндегі ең ұзын өзен. (Ніл)
Экваторды екі жерден кесіп өтіп, жинаған суын Атлант мұхитына құятын өзен. (Конго)
Африка материгіндегі түсті білдіретін өзен. (Оранжевая)
Маршактың «Айболит» шығармасындағы өзен. (Лимпопо)
Давид Ливингстонның ашқан сарқырамасы қалай аталады? 1855ж Замбези өзеніндегі Виктория сарқырамасын ашты
Виктория сарқырамасы орналасқан өзен. (Замбези)
Жағалауы жартасты, Байкалдың сіңлісі, өте терең, суы тұщы көл. (Танганьика)
Ежелгі мысырлықтар оны «киелі өзен»деп атаған, халқы табынған, 19 ғасырдың 70 - жылдары ашылған өзен. (Ніл)
Нигер өзені қай алапқа жатады? (Атлант)
Африканың басым өзені немен қоректенеді? (жаңбыр суымен)
«Полиглот» әдісі
• Лара – арал – остров – island
• Тихмұ – мұхит – океан – ocean
• Киреатм – материк – материк – mainland
• Тңіез – теңіз – море – sea
• Екбүт – түбек – полуостров – peninsula
• Неөз – өзен – река – river
• Лкө – көл – озера – lake
• Құлырқ – құрлық – суша, земля – land
• Өмісдкі – өсімдік – растения – plant
• Жауарн – жануар – животные – animal
«Сергіту» сәті
1. Атлант мұхиты мен Қызыл теңіз арасында, Атлас таулары мен Судан физикалық - географиялық аймағының арасында жатыр. Ол солтүстіктен оңтүстікке дейін 2000 км - дей созылып, материктің 30 пайызын алып жатыр. Бұл жерде ауа адам айтқысыз құрғақ, жер бетіндегі ең ыстық аймақ. Триполиге жақын жерде ауаның температурасы кейде +58°С - ге жетеді. Бұл қай жер туралы айтылып тұр деп сұрақ қойылады. Жауабы:
Сахара шөлінде құрма ағаштарымен дәмі тіл үйірер жүзім өседі екен.
Сахарадағы жалғыз су көзі - Ніл өзені
2. Бегемот, гиппопотам, сусиыр жұп тұяқтылар отрядына, бегемоттар тұқымдасына жататын, күйіс қайырмайтын ірі жануар. Денесінің ұзындығы — 4, 5 м, салмағы — 2000 — 3000 кг, бойы — 1, 5 м келеді. Терісі — қалың, түгі тықыр болады. Көбінесе суда тіршілік етеді. Қорегі — тек су өсімдігі. Сұрақ қай көлде топтанып жүреді.
Жауабы: Виктория көлінде. Виктория көлінде - бегемоттар көп, олар таңертең көлге түскенде су өз арнасынан тасып шығып кетеді екен. Ал кешке олар шомылып болып, жағаға шыққандарында су қайта өз арнасына түседі.
3. Картадан көлдерді көрсет. Кескін карта түсіру.
V. Қорытынды.
VІ Бағалау
VІІ. Үй тапсырмасы: Африка материгінің ішкі сулары.
Кескін картамен жұмысты аяқтау.
ХІІІ Оқушы еңбегін бағалау:
Сабақтың мақсаты:
Оқушыларға Африка материгінің өзендері, көлдері туралы білім бере отырып, сын тұрғысынан ойландыру арқылы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға жағдай туғызу.
Сабақтың міндеттері:
• Пәнге деген қызығушылықтарын арттыру, ойлау қабілеттерін жетілдіру, ішкі сулар жайлы білімдерін әрі қарай дамыту.
• Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдерді қолдану арқылы жан - жақты өз бетімен ізденуге дағдыландыра отырып, іс - әрекетті дамыту.
• Оқушылардың топпен жұмыс жасап, ұйымдастырушылық қабілеттерін дамытып, сабақта өздерін емін - еркін ұстауға үйрету.
Оқушылардың татулықпен жұмыс істеуіне жағдай жасау, бір - бірін құрметтеуге, ойларын еркін жеткізе білуге үйрету.
Міндеттері: картадан материктің өзен, көлдерін көрсету арқылы икемділіктері мен дағдыларын дамыту.
Нәтижесі: Оқушылар материктің ішкі сулар туралы мәлімет ала алды.
- Картамен жұмыс істей алады.
- Өздері қорытынды жасай алады.
- Шығармашылық қабілеті артады.
Сабақтың кезеңдері:
І кезең
а) ұйымдастыру; Мозайка» әдісі
Сәлемдесу. Оқушыларды түгендеу.
«Алтын Ереже» құру арқылы оқушыларды ортақ сынып тәртібін қалыптастыру.
«Жақсы тілек» тренингі
" Миға шабуыл".
" Адасқан объектілер" сәйкестендір
«Танып ал да, атын ата».
«Африка» сөзжұмбағы
«Полиглот» әдісі
ІІ кезең
а) оқушылардың топта өз бетімен жұмыс дәптерінде берілген жетелеуші тапсырмаларға оқулықпен жауап іздеуі.
Б) мұғалімнің көмегімен дискуссия жүргізу;
В) тақтамен, оқулықпен жеке жұмыс.
ІІІ кезең дұрыс орындалған деңгейлік тапсырмаларды мұғалімнің тексеруінен кейін оқушылардың өзіне тақтадағы "ашық журналға" белгілетіп отыру, жиған алғашқы ұпайларын қорыту.
Көрнекіліктер: Дүниежүзінің физикалық картасы. Теңге суреті бар карточкалар, суреттер жинағы, атлас, кескін карта. Электронды оқулық. Интербелсенді тақта.
Кіріспе: ұйымдастыру, сыныпты топқа бөлу.
«Алтын Ережені» сақтауды ескерту.
Көңіл күйлерін көтеру мақсатында бір - бірімен қол ұстасып, іштерінен жақсы тілек тілейді.
Бағалау шкаласы жасалады.
Тәуеліздіктің 25 ж эмбемасы арқылы топтарға бөлінеді. "Өзендер", "Көлдер".
І кезең. Үй тапсырмасын тексеру 2 - мин
"Орамал тастау"әдісі. Оқушыларға сұрақ беріп орамал тастаймын.
Үй тапсырмасы бойынша не білдік?
Мұғалім үй тапсырмасы бойынша оқушылардың не білгені туралы сұрайды.
Оқушылар бір - біріне орамал ұсынып, үй тапсырмасынан сұрақтар қоя отырып, сұрайды.
1. Африка Жер шарындағы Қандай материк?
2. Африкада қандай климаттық белдеулер қайталанады, қайсылары қайталанбайды?
Жауабы: Экватордан басқа климаттық белдеулер екі реттен қайталанады олар:
Субэкваторлық, тропиктік, Субтропиктік
3. Африка климатындағы басым ауа массаларын ата? Экваторлық, Қоңыржай,
Тропиктік, Мұхит ағыстары
4. Жер шарындағы ең жоғары температура
Жауабы: +58ºС 1933 жылы Сахараның (әл - Азизия) Жерорта теңізі жағалауында тіркелген.
5. Жауын шашын ең аз жауатын жер?
Жауабы: Сахарада (0, 5 мм, Асуан қаласы) тіркелген.
6. Теңіз деңгейінен ең төмен жатқан жері?
Жауабы: Ассаль көлінің деңгеі - 153 м
7. Теңіз деңгейінен ең биік орналасқан нүктесі -
Жауабы: Килиманджаро жанартауы биіктігі - 5895 м
8. Қандай пайдалы қазбаларға бай?
Жауабы: Мыс, мырыш, уран, алмас, алтын, таскөмір, мұнай, газ
9. Бұл бұғаз Үнді мұхитының батыс бөлігінде, Африка мен Мадагаскар аралын бөліп тұрады. Ол жер бетіндегі ең ұзын бұғаз? Жауабы: Мозамбик
10. Бұл канал теңіз көліктеріне Африканы айналып өтпей - ақ, Еуропадан Азияға тіке шығуға мүмкіндік береді, ол - Жауабы: Суец ұзындығы 112 км
Қызығушылықты ояту.
"Адасқан объектілері" сәйкестендір. 3ұпай /3 мин/
1. Ең ірі сарқырама А) Мадагаскар, ауданы - 590мың км²
2. Ең ірі көлі Ә) Танганьика, тереңдігі - 1435м
3. Ең суы мол өзен Б) Килиманджаро жанартауы, биіктігі 5895м
4. Ең ірі аралы В) Ніл, ұзындығы 6671км
5. Ең терең көлі Г) Тугела. Биіктігі - 993м
6. Ең ірі жануары Д) Африка пілі, салмағы 7, 5 тонна
7. Ең үлкен шөл Е) Виктория, ауданы - 68мың км² Орташа тереңдігі - 40 м.
8. Ең биік нүктесі Ж) Конго (Зайр),
9. Ең ұзын өзен З) Сахара, ауданы 7 млн км
Жауаптары: 1 - Г, 2 - Е, 3 - Ж, 4 - А, 5 - Ә, 6 - Д, 7 - З, 8 - Б, 9 - В.
Жаңа сабақ
Мағынаны тану. Оқулықпен жеке жұмыс. «Түртіп алу». 3ұпай/5 мин/
Топпен жұмыс.
Материктегі өзен алаптарын постерге тірек - сызба арқылы сызуды ұсынады. Материктегі көлдерді постерге тірек - сызба арқылы сызуды ұсынады. 3 ұпай 7мин
3. «Танып ал да, атын ата». 3 ұпай /5 мин/
1. Ол Оңтүстік Африканы батыстан шығысқа қарай кесіп өтіп, Замбези өзенін зерттейді, Виктория сарқырамасын тауып, Конго өзені ағысын, Ньясса көлін сипаттап жазды. Ол 30 жыл Африкада тұрып, сонда қаза тапты.
Бұл қай саяхатшы? (Ағылшын саяхатшысы Давид Ливинхстон)
2. Африканың табиғаты, халқы туралы деректер жинап, 6000 астам мәдени өсімдіктердің үлгісін жинақтаған кім? Николай Иванович Вавилов
«Африка» сөзжұмбағы. Сұрақтары:
Үнді мұхиты алабының өзені (Замбези)
Африка деген сөз берберлердің қандай тайпасынан шыққан (Африги)
Гвинея шығанағына құятын өзен (Нигер)
Африканың ең үлкен көлі (Виктория)
Африканың ең мол сулы өзені (Конго)
Көк Ніл басталатын көл (Тана)
З А М Б Е З И
А Ф Р И Г И
Н И Г Е Р
В И К Т О Р И Я
К О Н Г О
Т А Н А
«Кір жаятын жіп» әдісі арқылы. Екі топқа бірдей сұрақтар беріледі.
Сұрақтарға жылдам жауап беріп жіпке іледі.
Дүние жүзіндегі ең ұзын өзен. (Ніл)
Экваторды екі жерден кесіп өтіп, жинаған суын Атлант мұхитына құятын өзен. (Конго)
Африка материгіндегі түсті білдіретін өзен. (Оранжевая)
Маршактың «Айболит» шығармасындағы өзен. (Лимпопо)
Давид Ливингстонның ашқан сарқырамасы қалай аталады? 1855ж Замбези өзеніндегі Виктория сарқырамасын ашты
Виктория сарқырамасы орналасқан өзен. (Замбези)
Жағалауы жартасты, Байкалдың сіңлісі, өте терең, суы тұщы көл. (Танганьика)
Ежелгі мысырлықтар оны «киелі өзен»деп атаған, халқы табынған, 19 ғасырдың 70 - жылдары ашылған өзен. (Ніл)
Нигер өзені қай алапқа жатады? (Атлант)
Африканың басым өзені немен қоректенеді? (жаңбыр суымен)
«Полиглот» әдісі
• Лара – арал – остров – island
• Тихмұ – мұхит – океан – ocean
• Киреатм – материк – материк – mainland
• Тңіез – теңіз – море – sea
• Екбүт – түбек – полуостров – peninsula
• Неөз – өзен – река – river
• Лкө – көл – озера – lake
• Құлырқ – құрлық – суша, земля – land
• Өмісдкі – өсімдік – растения – plant
• Жауарн – жануар – животные – animal
«Сергіту» сәті
1. Атлант мұхиты мен Қызыл теңіз арасында, Атлас таулары мен Судан физикалық - географиялық аймағының арасында жатыр. Ол солтүстіктен оңтүстікке дейін 2000 км - дей созылып, материктің 30 пайызын алып жатыр. Бұл жерде ауа адам айтқысыз құрғақ, жер бетіндегі ең ыстық аймақ. Триполиге жақын жерде ауаның температурасы кейде +58°С - ге жетеді. Бұл қай жер туралы айтылып тұр деп сұрақ қойылады. Жауабы:
Сахара шөлінде құрма ағаштарымен дәмі тіл үйірер жүзім өседі екен.
Сахарадағы жалғыз су көзі - Ніл өзені
2. Бегемот, гиппопотам, сусиыр жұп тұяқтылар отрядына, бегемоттар тұқымдасына жататын, күйіс қайырмайтын ірі жануар. Денесінің ұзындығы — 4, 5 м, салмағы — 2000 — 3000 кг, бойы — 1, 5 м келеді. Терісі — қалың, түгі тықыр болады. Көбінесе суда тіршілік етеді. Қорегі — тек су өсімдігі. Сұрақ қай көлде топтанып жүреді.
Жауабы: Виктория көлінде. Виктория көлінде - бегемоттар көп, олар таңертең көлге түскенде су өз арнасынан тасып шығып кетеді екен. Ал кешке олар шомылып болып, жағаға шыққандарында су қайта өз арнасына түседі.
3. Картадан көлдерді көрсет. Кескін карта түсіру.
V. Қорытынды.
VІ Бағалау
VІІ. Үй тапсырмасы: Африка материгінің ішкі сулары.
Кескін картамен жұмысты аяқтау.
ХІІІ Оқушы еңбегін бағалау:
You Might Also Like
-
Пейзаж – табиғатты бейнелеу (Гратаж техникасы)
