InfoHub Logo

Жақшаны ашу. Ортақ көбейткішті жақша сыртына шығару.
Математика 6 сынып
Мақсаты: Жақшаны ашу ережесін тұжырымдау, көбейтудің қосуға және азайтуға қатысты үлестірімділік қасиетін пайдаланып жақшаларды ашу. Жақшаны ашу ережелерін тиісті жағдайларда пайдалану.
Жалпы мақсат: ортақ көбейткішті жақша сыртына шығару және жақшаны ашып, көбейтіндіні қосынды түрінде өрнектей білу.
Күтілетін нәтиже:
А) оқушылар өрнектегі ұқсас мүшелерді таба біледі,
В) бір мүшені көпмүшеге көбейте біледі, жақшаны ашу ережесін біледі,
С) ортақ көбейткішті жақша сыртына шығара біледі.
Қолданылатын әдіс - тәсілдер: Топтастыру топтық жұмыс: "Түзетулерді орындау" Жұптық жұмыс, "өкіл"стратегиясы. Топтық жұмыс "кластерлеу". Рефлексия, "жұптас - ойлан - бөліс".
Қолданылатын ресурстар: Оқу ресурстар, тапсырмалар жинағы

Ұйымдастыру кезеңі
Тренинг
Шаттық шеңберін жасай отырып, оқушыларды қалауы арқылы топқа бөлу
«Қандай сынақ болсадағы беріспе,
Әрқашанда ұмтыла біл жеңіске!»

Білім
Жақша» атауы немістің Леонард Эйлер енгізген «Кlammer»- жақша деген термин сөзінен шыққан. Жақшалар тек XVIII ғасырдың I жартысында ғана неміс ғалым дары Готфрид Лейбниц пен Леонард Эйлердің еңбектері арқылы кеңінен тарады.

1) 3*(2а+9в+10с)═ 6а+18в+30с;
- 5(11х+7у - 37)═ - 55х - 35у+185;
2) ортақ көбейткішті жақша сыртына шығару
ав+ас - аd ═а(в+с - d); 4а+10в+18с═2(2а+5в+9с)

Түсіну
Оқушылар жаңа тақырыпты түсінуі үшін «өкіл» стратегиясын пайдаланамын. Жақшаны ашу: а) алдында «+» таңбасы бар жақшаны ашу үшін жақша алдындағы «+»таңбасын және жақшаны жазбай жақша ішіндегі қосылғыштарды өз таңбаларымен жазу керек.
Мысалы:
3+(- 2а+5в - 6с)═3 - 2а+5в - 6с;
ә) алдында «-» таңбасы бар жақшаны ашу үшін «минус» таңбасын және жақшаны жазбай, жақша ішіндегі қосылғыштарды қарама - қарсы таңбамен жазу керек.
мысалы:
-(7а+2в - 3с)═ - 7а - 2в+3с; -(9х - 8у+5)═ - 9х+8у - 5;
б) а(в+с) түріндегі өрнектегі жақшаны ашып жазу үшін көбейтудің үлестірімділік қасиеті қолданылады. (көбейтудің қасиеттеріне тарихи шолу жасау).
мысалы: 5(4х+2у)═20х+10у;
в) ортақ көбеткішті жақша сыртына шығару.
Мысалы: 20а+15в ═ 5(4а+3в); мұндағы 5 - ортақ көбейткіш.

Қолдану
Оқулықпен жұмыс.
Тақырыпқа сәйкес тапсырма орындау дағдысын қалыптастыру. Есептің шығару жолын айқындау
№729 - тақтада талдау:
1) а+(в - с)═а+в - с;
2) х -(у+2)═х - у - 2;
3) m -(- n - k)═ m+n+k;
4) 9 -(а+в+с)═9 - а - в - с;
5) х -(- 3+у - z )═х+3 - у+z
6) m+(8+n - k)═m+8+n - k
7) а -(в - с+d)═а - в+с - d;
8) х+(у - z+8)═х+у - z+8;
9) m -(- 2+n+k)═m+2 - n - k;
№728 - жақшаларды ашып жазу:
1) 1, 9(а+2)═1, 9а+3, 8;
2) 3(а - 1, 7)═3а - 5, 1;
3)- 2(х - 0, 9)═- 2х+1, 8;
4)- 3(1, 6+у)═ - 4, 8 - 3у;
5) 1, 3(а - в)═1, 3а - 1, 3в;
6)- 4(х+у)═ - 4х - 4у;

№730 - ортақ көбейткішті жақша сыртына шығару:
1) 2m - 2n ═2(m - n);
2) 3а - 6в═3(а - 2в);
3) 6х+10у═2(3х+5у);
3х+3у═3(х+у);
2с+8d═2(с+4d)
15а - 12в═3(5а - 4в);
- 4m - 4n═ - 4(m+n);
5m - 15n═5(m - 3n);
20с - 24d═4(5с - 6d);

№769 - жақшаны ашып, өрнектерді ықшамдау:
1) 5 -(а+3)═5 - а - 3═ - а+2;
2) 2+(- 8+с)═2 - 8+с═ - 6+с;
3) 0, 8 -(а+3)═0, 8 - а - 3═ - а - 2, 2;
8 -(10+в)═8 - 10 - в═ - 2 - в;
3+(- в - 5)═3 - в - 5═ - в - 2;
1, 4+(с - 2)═1, 4+с - 2═ с - 0, 6;
9 -(с+7)═9 - с - 7═ - с+2;
4+(а - 9)═4+а - 9 ═ а - 5;
2, 6 -(- у+10)═2, 6+у - 10═у - 7, 4

Бостандық орта жалпы білім беретін мектебі
математика және информатика пәні мұғалімі:
Бекмуханбетова Айгуль Сабитовна