InfoHub Logo

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Орталық Азия мен Қытай арасындағы жаңа аймақтық құрылым — "Орталық Азия – Қытай" Хатшылығының бюджетін бекітті. Ал бұл шешім тек бюрократиялық құжат емес, Орталық Азиядағы геосаяси өзгерістің айқын көрінісі болып отыр.

Хатшылық не үшін құрылды?
Жаңа ұйымның басты мақсаты — Қытай мен Орталық Азия елдері арасындағы сауда, инвестиция және аймақтық қауіпсіздік мәселелерін үйлестіру. Енді бұл бағыттағы әр қадам нақты ережелерге негізделмек. Хатшылықтың штаб-пәтері Қазақстанда орналасады, ал жұмысын жүргізуге кететін шығынның 60%-ын Қытай өз мойнына алған. Қалған 40% – Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан мен Тәжікстан арасында бөлінеді.

Ресей ренжуі мүмкін, бірақ...
Кремльдің бұған дейінгі аймақтағы үстемдігі Украинадағы соғыстан кейін әлсіреді. Бұрын саясат та, сауда да Мәскеудің ықпалымен жүрсе, енді аймақ елдері өз бетінше шешім қабылдай бастады. "Орталық Азия – Қытай" форматы — соның дәлелі. Қазақстан осы құрылым арқылы аймақтағы келіссөздер мен дипломатиялық орталыққа айналуды көздеп отыр.

Геосаяси салмағы қандай?
Бұл ұйымның құрылуы — Орталық Азияның Ресейге тәуелді болмауға жасаған нақты қадамы. Бұрынғыдай Кремль емес, енді Астана мен Бейжің шешім қабылдайтын жаңа дәуір басталды деуге болады. Ал Қазақстан үшін бұл – саяси салмағын арттыру мен қауіпсіздік тетіктерін әртараптандырудың жолы.

Жаңа дәуірге қадам
Осылайша Тоқаев бекіткен қарапайым көрінетін құжат Орталық Азиядағы геосаяси ойын ережесін түбегейлі өзгертті. Қытайдың қаржылай қолдауымен, Астананың модераторлығымен өтетін Хатшылық саммиті аймақтағы ықпал үшін жаңа кезеңнің басталғанын білдіреді.